مضارع اجوف وامر آن

 

برای نوشتن مضارع فعل اجوف ابتدا باید مشخص شود که بر وزن یفعِلُ مضارع می شود یا یفعَل ُ یا یفعُل ُ .

 

قاعده کلی این است که اگر اصل فعل اجوف یعنی قبل از اعلال آن یایی بود ؛ مضارع بر وزن یفعِل ُ نوشته شود زیرا حرکت متناسب با حرف یا کسره است مثل سیَرَ = یسیرُ صیرَ =یصیرُ بیَع = یبیعُ

اما اگر اصل حرف عله واو بود مضارع بر وزن یفعُلُ نوشته می شود مثل قول = یقول ُ عود = یعود ُ عوذ = یعوذُ .

اما فعلی نداریم که اصل حرف عله آن الف باشد زیرا الف در اصل واو یا یا بوده است که به الف تبدیل شده است مثل قول = قال . بیع = باع ، اما نحویون گرامی وزن یَفعَــلُ را نیز بی نصیب نگذاشته اند و یکسری فعلها را بر این وزن مضارع کرده اند از آن جمله اند :

فعلهای خاف ؛ نام و نال بر وزن یفعَل ُ مضارع می شوند با اینکه اصل حرف عله در آنها اینچنین بوده است : خوَف. نوَم . نیَل َ .

در مضارع اجوف صیغه های جمع مونث اعلال به حذف حرف عله دارند یعنی از چهارده صیغه فقط دوصیغه آنها حرف عله حذف می شود :

صرف مضارع فعلهای اجوف :

یعودُ . یعودانِ .یعودون َ. تعودُ .تعودانِ . یعُدن َ .

تعودُ. تعودانِ . تعودونَ . تعودین ُ . تعودان ِ . تعُدن َ .

امر : عُد . عودا . عودوا . عودی . عودا . عُدن

أعودُ . نعود ُ

یکون ُ . یکونان ِ . یکونون َ .تکون ُ .تکونانِ .یکُـنّ

تکون ُ . تکونانِ . تکونونَ . تکونینَ . تکونانِ . تکُـنّ .

امر : کُن . کونا . کونوا . کونی . کونا . کُنّ .

أکون ُ . نکون ُ .

راح : یروحُ ( می رود ) . یروحان ِ . یروحون َ . تروح ُ . تروحان ِ . یرُحن َ .

تروحُ . تروحان ِ . تروحون َ . تروحین َ . تروحان ِ . ترُحنَ .

امر: رُح . روحا . روحوا . روحی . روحا . رُحنَ .

أروحُ . نروح ُ .

یصیر ُ . یصیران ِ . یصیرون َ . تصیر ُ . تصیران ِ . یصِرن َ .

تصیرُ . تصیران ِ . تصیرون َ . تصیرین َ . تصیران ِ . تصِرن .

امر : صِر . صیرا. صیروا . صیری. صیرا . صِرنَ .

أصیر ُ . نصیرُ . ( سار و باع هم اینطور صرف می شوند )

اما :

ینال ُ . ینالان ِ. ینالون َ . تنالُ . تنالان ِ . ینـَـَلن َ .

تنال ُ . تنالان ِ . تنالون َ . تنالین َ . تنالان ِ . تنـَـلن َ.

امر: نَل . نالا . نالوا .نالی . نالا . نَلن َ .

أنال ُ . ننال ُ .( خاف و نام هم مثل ینال ُ مضارع و امرمی شوند ).