-‏ مفعول‏فیه چیست؟

کلمه‏ای که برای زمان یا مکان فعل در جمله ذکر می شود که معادل قید زمان و قید مکان در فارسی است.

       ما به این کلمه اصطلاحاً می‏گوئیم: ظرف زمان/ ظرف مکان

      مثل: الیوم/ صباح/ غد/ لیل/نهار

            فوق/ وراء/ خلف/ بین/ عند

نکته: اعراب ظرف زمان و ظرف مکان در جمله همیشه نصب است.

-‏ علت نامگذاری ظرف زمان و مکان به مفعول‏فیه چیست؟

علت ‏این که ظروف ( زمان و مکان ) جزء دستۀ مفعول‏ها قرار گرفتند این است که از نظر اعرابی همیشه منصوبند و علت این که به آن مفعول‏فیه گفته می‏شود؛ این است که ضمن ترجمه کردن، حرف جر « فی» را به دنبال دارند.

*‏ تمرین: با توجه به آن چه گفتیم ظرف‏های زمان و مکان را در آیات و احادیث زیر بیابید:

 فَخَرَجَ علی قومه من المحراب فأوحی إلیهم أن سبّحوا بکرﺓً و عشیاً ( سورۀ مریم/ 11 )

 الوالدات یُرضعن حَولَین کاملَین ( سورۀ بقره/ 233 )

 الرسول الأعظم (ص): مَن لَم  یصبِر علی ذُلِّ التعلّم ساﻋﺔً بقِی  فی ذُلّ الجهل أبداً  ( میزان الحکﻤﺔ/ 6/ص  476 )

 الإمام علی (ع): مَن رَضیَ بالعاﻔﻴﺔ ممّن دونه رزق السّلامته ممّن فوقه ( بحار الأنوار ج 72/ ص 52 )

تفاوت اسم زمان و اسم مکان در این است که بیشتر اوقات اسم‏های زمان به صورت ظرف زمان استفاده می‏شوند و منصوب‏اند و از میان اسم‏های مکان هم تنها ظرفهای مکان مبهم هستند که بیشتر اوقات ظرف مکان‏اند و منصوب، اما ظرفهای مکان محدود غالباً با حروف جر  « فی» به کار می‏روند مثل: دخلتُ فی البیت/ ذهبتُ من مکّﺔ

نکته:  زمانی که ظرف مکان با « فی» آید دیگر ظرف نیست بلکه مجرور به حرف جر می‏باشد.

راهنمایی:

نکته: « عند» هم ظرف زمان می‏تواند باشد و هم ظرف مکان و راه تشخیص آن « توجه به معنا» است که اگر ظرف مکان باشد: « نزد» و اگر ظرف زمان باشد « به هنگام، به وقت» ترجمه می‏شود.

گروه مدرسه اینترنتی سایت تبیان - تهیه: فاطمه شیرزاده

تنظیم: نوربخش

	<-PollName-> <-PollItems->

<-PollName->

<-PollItems->

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: